بيش از 60 سال از ساخت اولين رايانه‌هاي مدرن مي‌گذرد. رايانه‌هايي كه به اندازه يك اتاق بودند و كمتر كسي فكر مي‌كرد در طول 60 سال آينده چنين تغييرات شگرفي داشته باشند و هر فردي بتواند رايانه‌اي را در اداره و خانه و روي ميز كارش و يا در سفرها همراهش داشته باشد اما اين سرعت پيشرفت در طراحي و توليد رايانه و فراگيري آن در همه جا كاربران را از آسيب‌هاي گوناگون در امان نگه نداشته است و با مطالعه آمار مراجعه كنندگان به دليل كمردرد و مچ درد به درمانگاه‌ها و بيمارستان‌ها مي‌توان متوجه رشد چند صد درصدي اين اختلالات در سلامتي انسان‌ها در 15 سال اخير شد. اين امر موجب شد تا در آمريکا انجمن‌هايي نسبت به توليد رايانه و گسترش آن اعتراض كردند و خواستار متوقف شدن خطوط توليد اين اختراع جديد شدند. اين اعتراض‌ها توليد كنندگان را به فكر انداخت تا راه‌حلي براي اين مشكل پيدا كنند. آنها از دانشگاه‌هاي معتبر پزشكي و مهندسي درخواست كمك كردند و حاصل تلاش متخصصان ارگونومي يا مهندسي فاكتورهاي انساني وسايلي بود كه با بدن انسان همخواني بيشتر داشتند و كار كردن با آنها راحت‌تر بود...
موشواره
موشواره‌ها اصلي‌ترين عامل آسيب‌هاي مچ دست به شمار مي‌روند. به خصوص زماني كه فرد در حال اجراي يك بازي رايانه‌اي است و يا در سايت‌هاي اينترنتي مشغول گشت و گذار است. در اين حالت بدون اينكه كاربر متوجه باشد دستش به طور مداوم روي موشواره قرار‌دارد كه پس از چند ماه نشانه‌هاي درد در مچ دست پديدار مي‌شود. چنانچه در اين مرحله فعاليت‌هاي رايانه‌اي متوقف شوند و مچ دست براي مدتي استراحت داشته باشد امكان بهبود آن زياد است. اما مراجعه به پزشك براي تشخيص وضعيت مچ دست و يافتن نشانه‌هايي از نبود يا وجود نشانگان تونل كارپال ضروري است.
همچنين مي‌‌توانيد تست فالن را خودتان انجام دهيد
تست فالن
هر دو كف دست‌هاي خود را يك دقيقه به صورت زير با زاويه 90 درجه نگه‌داريد. افرادي كه مبتلا به نشانگان تونل كارپال هستند پس از 30 ثانيه سوزش و دردي را در انگشتان خود حس خواهند كرد.
براي محدود کردن حرکات دست و بازو موشواره را روي پد موشواره قرار دهيد.
مچ دست را هنگام استفاده از موشواره خم نکنيد.
براي کاهش فشار روي عضلات گردن و شانه پد موشواره بايد تا حد امکان به صفحه كليد نزديک باشد.
با استفاده از زير موشواره‌اي‌هايي كه داراي حمايت‌كننده مچ دست هستند تا حد زيادي مي‌توان از دردها و آسيب‌هاي اين عضو جلوگيري کرد.
روشنايي
هنگام کار با رايانه بايد روشنايي مناسب در محيط وجود داشته باشد. موراد زير ميزان روشنايي مورد نياز براي کاربران رايانه را نشان مي‌دهد.
روشنايي عمومي 200 لوكس
کارهاي دفتري مانند تايپ 400 لوكس
کارهايي با کنتراست کم مانند مطالعه 600 لوكس
روشنايي موضعي بايد مجهز به حباب (براي کاهش خيرگي) باشد و نور بايد ترجيحاً از اطراف بتابد.
درصورت امکان پنجره‌ها بايد در اطراف کاربر باشد نه دقيقاً پشت يا رو به روي نمايشگر.
تهويه
وجود هواي تازه در دفاتر و اتاق‌هايي كه كاربران رايانه وجود‌دارند الزامي است. در اين زمينه استانداردهايي نيز وجود دارد. به طور مثال به ازاي، هر يك نفر در يك اتاق بايد حداقل در هر ثانيه 10 ليتر هوا جريان داشته باشد. همين مقدار هوا نيز براي هر 10متر مربع مساحت كف اتاق اعلام شده است. اگر در اتاق چاپگرها نيز روشن باشند، رعايت استاندارهاي تهويه بسيار ضروري خواهد بود.دماي مناسب
بهترين درجه حرارت در اتاق‌هاي كار با رايانه 18 تا 21 درجه سانتي گراد است. رطوبت هوا نيز بايد بين 45 تا 50 درصد مناسب است. اگر رطوبت كمتر از 20 درصد باشد علايمي مانند سوزش چشم و خون دماغ را به دنبال دارد و اگر بالاتر از 80 درصد باشد، كاربر احساس خستگي مي‌كند.
نمايشگرها
نمايشگرها نيز همپاي رايانه‌ها پيشرفت زيادي داشته‌اند. در حال حاضر نمايشگرهاي ال سي دي بهترين نوع از نظر راحتي براي چشم‌هاي كاربران محسوب مي‌شوند. از آنجا كه نمايشگرها موجب خستگي چشم و گردن مي‌شوند پيشنهاد مي‌شود نمايشگر حدوداً به اندازه طول بازو از کاربر فاصله داشته و به طور مستقيم رو به روي کاربر بوده و لبه بالايي آن با چشم زاويه‌اي بين 5 تا 15 درجه داشته باشد. همچنين اطلاعات روي صفحه بدون نياز به حرکت چشم قابل خواندن باشد و بازتاب نور و روشنايي به چشم نداشته باشد تا به خيرگي چشم‌ها منجر نشود. تاكنون هيچگونه دليل علمي مبني بر مضر بودن نمايشگرهاي رايانه و اينكه به عوارض حاد چشمي منجر شوند ارايه نشده است. اما همه محققان و متخصصان عقيده‌دارند كار كردن به مدت طولاني در برابر نمايشگرها سبب خستگي چشم مي‌شود. نشانه‌هايي مانند تحريك چشم، قرمزي، آبريزش، خشكي و خستگي چشم، درد و سنگيني پلك‌ها و پيشاني و سختي تمركز هنگام استفاده‌هاي طولاني مدت از نمايشگرها ممكن است در كاربران به وجود بيايد. علاوه بر اين سردرد، دردهاي ستون فقرات و گرفتگي‌هاي عضلاني نيز در هنگام استفاده طولاني مدت از نمايشگرها ديده مي‌شود.
خيره شدن متوالي به صفحه نمايشگر موجب مي‌شود پلك زدن كاهش پيدا كند و چشم خشك و آسيب پذير شود. لذا كاربر بايد به صورت آگاهانه پلك زدن را انجام دهد تا سطح چشم خيس و مانع خستگي آن شود. همچنين بعد از 30 تا 45 دقيقه كار كردن با رايانه كاربر بايد چند دقيقه از صفحه نمايشگر چشم برداشته و به افقي دورتر خيره شود و به انجام نرمشهاي چشمي بپردازد.
ميزكار
ميز كار با رايانه داراي ويژگي‌هاي خاصي است و نمي‌توان از ميزهاي تحرير يا ميزهاي اداري به اين منظور استفاده كرد. چند ويژگي مهم اين ميزها به اين شرح است:
ميزهاي با ارتفاع قابل تنظيم گزينه بسيار مناسبي هستند. ارتفاع از سطح زمين بين 58 تا 73 سانتي‌متر پيشنهاد مي‌شود.
براي ميزهاي با ارتفاع ثابت 68 تا 72 سانتي‌متر مناسب است.
حداقل سطح ميز کار 150 در 90 سانتي‌متر و حداکثر ضخامت ميز 25 ميليمتر است.
حجم فضاي مورد نياز براي پاها حداقل 80 سانتي‌متر عرض، 55 سانتي‌متر عمق و 58 سانتي‌متر ارتفاع است.
فاصله چشم تا کار35 تا 78 سانتي‌متر است.
گوشه‌هاي تيز نداشته باشد.
پيشنهاد مي‌شود ارتفاع سطح کار با صفحه كليد و موشواره يکي باشد.
صندلي
صندلي يكي از مهم‌ترين تجهيزات يك ايستگاه كار با رايانه است. صندلي اگر مناسب انتخاب شود مي‌تواند تا حد زيادي مانع از آسيب به ستون فقرات كاربران رايانه بشود. در اينجا به برخي از مشخصات صندلي كار با رايانه اشاره مي‌كنيم:
1- ارتفاع صندلي بايد قابل تنظيم باشد. ارتفاع صندلي، 41 تا 52 سانتي‌متر توصيه مي‌شود. هنگام نشستن بهتر است زانوها يك زاويه 90 درجه درست كنند.
2- سطح نشيمنگاه صندلي بايد‌داراي طول و عرض40 تا 48 سانتي‌متر باشد. براي افراد چاق صندلي‌هاي پهن‌تر توصيه مي‌شود.
3- ضخامت تشک يا كفي صندلي در حدود 4 تا 5 سانتي‌متر توصيه مي‌شود و رويه آن بايد از جنسي باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلي، گرد و لبه بيروني آن، نرم باشد.
4- زاويه پشتي با تشک يا كفي صندلي، حداقل ?5 تا 110 درجه باشد.
5- عرض پشتي صندلي بايد حداقل 32 تا 36 سانتي‌متر باشد. ارتفاع پشتي صندلي را نيز بين 50 تا 82 سانتي‌متر توصيه ميکنند. صندلي بايد در قسمت قرار گرفتن گودي کمر (ارتفاع 15 تا 20 سانتي‌متراز پايين)داري قوسي محدب و در قسمت پشت‌داراي قوسي مقعر باشد.
6- صندلي‌هاي مورد استفاده در کار با رايانه بهتر است دسته‌دار بوده و دسته آن با ارتفاع ميز کار مطابقت داشته باشد. همچنين داراي 5 چرخ بوده و چرخان باشد. شيب کف صندلي بايد 5 تا 15 درجه براي تمايل به جلو و 5 درجه تمايل به عقب را امکان پذير سازد.
اگر صندلي به شكلي است كه پاي فرد به كف زمين نمي‌رسد، بهتر است از زيرپايي استفاده شود. استفاده از زيرپايي از فشارهاي وارد شده به زير كمر مي‌كاهد.
صفحه كليد
هرچند كار كردن با موشواره‌ها به مدت طولاني اصلي‌ترين عامل آسيب به مچ دست شناخته شده است اما كار كردن با صفحه كليد براي مدت طولاني نيز مي‌تواند موجب آسيب به مچ دست و انگشتان دست شود. براي پيشگيري از چنين آسيب‌هايي کار با صفحه كليد نبايد از 4 ساعت در روز بيشتر باشد. در اين مورد نيز استراحت‌هاي كوتاه‌مدت در هر 20 تا 30 دقيقه لازم است. در اين ميان صفحه كليدهاي ارگونوميك نيز طراحي شده‌اند كه كار با آنها فشار كمتري را به دست‌ها و شانه‌ها وارد مي‌كند. شكل زير نمونه‌هايي از آنها را نشان مي‌دهند.
منبع: http://salamat.ir/خ