بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي از جمله نوع دارايي مالي، سررسيد تعهدات مالي، و اوليه يا ثانويه بودن عرضه اوراق بهادار قابل طبقه‌بندي هستند:
طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي
بر اساس نوع دارايي ، مي‌توان بازار اوراق بهادار را به دسته‌هاي زير تقسيم‌بندي كرد :
الف – بازار سهام :
در اين بازار، سهام شرکت‌ها که نشانگر مالکيت دارنده آن در شرکت است ، دادوستد مي‌شود.
ب – بازار اوراق بدهي :
بازاري است که در آن ابزارهاي با درآمد ثابت ( اوراق قرضه ) دادوستد مي‌شوند.
ج- بازار ابزارهاي مشتق :
بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي كه از آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
الف – بازار دست اول ( اوليه ) :
شرکت‌ها، مؤسسات و بنگاه‌هاي اقتصادي براي تأمين منابع مالي مورد نياز خود به مبالغ هنگفتي نياز دارند كه اغلب اين منابع را در مقابل واگذاري اوراق بهادار خود، به‌دست مي‌آورند. واگذاري اوراق بهادار و تأمين اعتبار براي اولين بار در بازار دست اول انجام مي‌شود. به عبارت ديگر در بازار دست اول، اوراق بهادار براي نخستين بار منتشر مي‌شوند. براين اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.
ب – بازار دست دوم ( ثانويه ) :
پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اوليه و به منظور آن‌که اين اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گيرند، به بازار ديگري نياز است که به آن بازار ثانويه اوراق بهادار گفته مي‌شود. در اين بازار، اوراق قابليت دادوستد پيدا مي‌كنند.
وجود بازار دست دوم، صرفاً به اين دليل است که قابليت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزايش دهد، ضمن اين‌که شرايطي فراهم مي‌آورد که قرض‌دهندگان و قرض‌گيرندگان در صورت لزوم به آساني بتوانند تصميمات سرمايه‌گذاري خود را تغيير داده، به فروش اوراق بهادار خريداري شده يا خريد اوراق بهادار ديگر اقدام نمايند.
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام مي‌شود و بنابراين با جابجا شدن مالکيت ابزارهاي مالي قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگي زيادي ايجاد مي‌شود. در اين حالت، از نقد شدن پيش از سررسيد بدهي واحدهاي متقاضي سرمايه يا ناشران اوراق بهادار جلوگيري مي‌شود و در نتيجه ضربه‌هاي کمبود نقدينگي تأثير محدودتري بر واحدهاي سرمايه‌گذار خواهد داشت.
طبقه بندي بر اساس بر اساس سررسيد تعهدات مالي
الف – بازار پول
بنا به تعريف، بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر دارايي‌هاي مالي جانشين نزديک پول است که سررسيد کمتر از يک‌سال دارند. همچنين مي‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي کوتاه مدت با ويژگي اندک بودن ريسک عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد. تمرکز فعاليت اين بازار در استفاده از ابزارهايي است که به اشخاص و بنگاه‌هاي تجاري اين امکان را مي‌دهند که به سرعت نقدينگي خود را به ميزان مطلوب در آورند
ب - بازار سرمايه
برپايه طبقه‌بندي بازار مالي با نگرش به سررسيد دارايي‌ها، بازار سرمايه به بازار دادوستد ابزارهاي مالي با سررسيد بيشتر از يک سال و دارايي‌هاي بدون سررسيد اطلاق مي‌شود. اين بخش از بازار مالي نقش مهمتري در گردآوري منابع پس‌اندازي و تأمين نيازهاي سرمايه‌گذاري واحدهاي توليدي دارد. بازار سرمايه نسبت به بازار پول بسيار گسترده‌تر است و از تنوع ابزاري بيشتري برخوردار است.
منبع: www.parsecommerce.ir/خ