شهيد آيت الله قاضي طباطبايي که وي را «خميني آذربايجان » مي خواندند ، به حق اثرگذارترين چهره نهضت امام خميني (ره) در شمال غرب کشور است . وي در مکتبي گرانسنگ تربيت يافت و از محضر اساتيدي چون امام بهره گرفت و با پشتوانه دودمان و سلسله اي از عالمان بزرگ ، منشاء برکات بيشمار گرديد. وي از خاندان بزرگ «آل طباطبا » است که در آذربايجان به سادات «عبد الوهابيه » شهرت دارند و در زمان حکمراني خلفاي بني عباس ، مدينه را به قصد ايران ترک کردند . نسبت اين خاندان با سه واسطه به امام حسن مجتبي(ع) مي رسد. خاندان طباطبائي در طي اعصار گوناگون، پرچمدار فقاهت و پاسدار معارف اهل بيت و با تربيت شخصيت هاي بزرگ جهان اسلام ، در جامعه ي شيعي از موقعيت ممتازي برخوردار بوده اند.
آيت الله قاضي طباطبائي از نوجواني به همراه پدر طعم تبعيد را چشيد و در کوره حوادث و مبارزات فولاد آبديده شد ، بدان گونه که در سراسر عمر پربار خويش ، لحظه اي از دشمن نهراسيد و به زيور شجاعتي مثال زدني آراسته گرديد . او پس از طي سطوح مقدماتي در حوزه عمليه تبريز و کسب فيض اساتيد بزرگ اين شهر ، به حوزه علميه قم رفت و پس از 11 سال تحصيل در آن جا به نجف اشرف رفت تا از شاگردان ممتاز بزرگاني چون آيت الله کاشف الغطاء ، آيت الله سيد محسن حکيم ، آيت الله ميرزا باقر زنجاني و آيت الله بجنوردي باشد . وي پس از دستيابي به درجات علمي بالا ، در سن 42 سالگي به تبريز بازگشت تا در ضمن ادامه کارهاي پژوهشي ، تدريس و تاليف کتب ارزشمند ، به تقويت آگاهي نسل جوان و تعميق بينش سياسي آنان بپردازد و در جهت نشر افکار امام خميني با رژيم پهلوي به مبارزه برخيزد. با آغاز نهضت امام در سال 42 ، شهيد آيت الله قاضي وارد مبارزه جدي با رژيم شد و در اين راه زندانها و تبعيد هاي فراواني را به جان خريد. او در آذربايجان تنها کسي بود که ستمها و خطاها را مستقيماً متوجه شخص شاه مي ديد و مردم را به مبارزه با او که ريشه فساد بود ، دعوت مي کرد.
تدبير شهيد آيت الله قاضي طباطبايي در يکي از پرحادثه ترين و حساس ترين نقاط ايران سبب گرديد که به رغم خطاها و اقدامات برخي از نخبگان آن خط ، مردم آن ديار چنان با نهضت امام همراه شوند که در 29 بهمن 56 ، تبريز يکپارچه به پا خاست و اين رويداد به عنوان نقطه عطفي در تاريخ به جا ماند و موجب تسريع روند انقلاب آن گرديد . آيت الله قاضي همواره به مقابله ي با تفرقه افکنان مي پرداخت و در جهت ايجاد وحدت در آذربايجان مي کوشيد .
جهاد وي تنها در يک جبهه نبود. خدمات گسترده علمي شهيد و کتب بي شماري که در شاخه هاي مختلف اسلامي اعم از رجال ، کلام ، فلسفه ، تاريخ ، تفسير و غيره به رشته تحرير درآورده ، هر يک درخور توجه و تامل فراوان است و به رغم کارشکني هاي دائمي ساواک ، از وي چهره اي شاخص در عرصه ي علوم ديني ساخته بود. از اقدامات بزرگ علمي شهيد آيت الله قاضي مي توان به تصحيح کتب فراموش شده خطي برخي از بزرگان شيعه ي اماميه اشاره کرد . او به اتکاي خاندان عالم پرور خود و نسخ خطي به جا مانده از آنان، در حفظ منابع علمي ، خدمات بي نظيري را ارائه کرد . بيش از 40 کتاب علمي و تحقيقي و چندين مقاله از ايشان به زبان عربي در رسانه هاي عرب از جمله آثار ارزشمند اوست .
منبع:ماهنامه شاهد ياران، شماره 51
/ج